Câu chuyện về Ponzi
Charles Ponzi là một tay bịp gốc Ý, sinh năm 1882, qua Mỹ năm 1903. Năm 1919, Ponzi bắt đầu lừa thiên hạ bằng cách bán cổ phần trong công ty với phần lời 50% trong 45 ngày. Ponzi dụ dỗ người đầu tư rằng ông sẽ mua bưu phiếu ở Ý với giá rẻ, qua bưu điện Mỹ đổi lại với giá cao, cứ làm vậy hoài sẽ mãi mãi sinh lời.
Người ta tin lời Ponzi, có lẽ vì thời đó thông tin từ Ý qua Mỹ khó khăn không kiểm chứng được giá bưu phiếu, nên họ đổ xô vào đầu tư. Ponzi chỉ lấy tiền của người đầu tư hôm nay để trả lại cho người đầu tư hôm qua.
Những ngày tháng đầu, vì số người đầu tư đầu tiên ăn quá “ngon” thiên hạ đổ xô đi bỏ tiền vào Công ty của Ponzi. Tiền vào như nước, Ponzi sống như một ông hoàng.
Dĩ nhiên là không thể nào mà có đủ người cứ đổ tiền vào như thế mãi. Những người bỏ tiền vào sau cùng, Ponzi đã không có tiền đâu mà trả, thế là họ bị trắng tay.
Lối lừa đảo này tiếng Anh còn gọi là “pyramid scheme” - mẹo lừa kiểu Kim Tự Tháp. Trên ngọn thì nhỏ, là những người đầu tư lúc đầu, thì bọn lừa dùng tiền những người đầu tư sau để trả họ.
Những người đầu tư sau như phần gốc, to hơn, nâng phần ngọn, là những người đầu tư trước. Nhưng cái gốc không thể lớn mãi, đến khi đó phía trên không có cái gì đỡ, vậy là cả cái Kim Tự Tháp sụp đổ
