Một đề xuất gần đây nhằm cắt giảm số lượng Ether mới phát hành nhằm ngăn chặn sự phát triển nhanh chóng của ngành staking thanh khoản trị giá 54 tỷ USD của Ethereum.
Nhưng các nhà phê bình, một số người đại diện cho các dự án staking có tính thanh khoản cao, nói rằng nó sẽ có tác dụng ngược và gây rủi ro cho những staker đơn lẻ, những người đưa ra yêu sách lớn nhất cho blockchain về tính phị tập trung, tính năng chính của phần mềm nhằm hoạt động như một loại máy tính phân tán cho tất cả mọi người trên thế giới.
Staking đối với Ethereum giống như việc khai thác đối với Bitcoin. Đó là quá trình đồng thời tạo ra Ether mới, xác nhận và đặt hàng các giao dịch, đồng thời cung cấp bảo mật chống lại những kẻ cố gắng giành quyền kiểm soát blockchain.
Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã cảnh báo rằng hệ thống này có một lỗ hổng: Các giao thức staking thanh khoản, khóa hoặc staked Ether thay mặt người dùng, có thể giành quyền kiểm soát hầu hết Ether đang lưu hành và do đó, gây ảnh hưởng lớn đến blockchain chính.
Tháng trước, bộ đôi nhà nghiên cứu tại Ethereum Foundation đã phát đi tín hiệu rằng, thời điểm phải hành động đang đến rất gần. Họ đề xuất một thay đổi đơn giản: giảm nhẹ số lượng Ether mới phát hành.
Sự thay đổi này sẽ làm giảm lợi tức của việc staking và làm nản lòng những người mới tham gia, những người đã ủy thác phần lớn Ether của họ cho các tổ chức hoặc giao thức lớn thay vì đặt staked Ether.
Tuy nhiên, các nhà phê bình phản đối rằng nó sẽ có tác dụng ngược. Bằng cách giảm lợi nhuận staking, chỉ những nhà khai thác lớn nhất mới thấy nó đáng để gặp rắc rối.
Trên một diễn đàn nghiên cứu Ethereum, Valdorff, người đóng góp ẩn danh cho giao thức staking Ethereum, Rocket Pool, đã viết: “Đề xuất như thế này, nếu được triển khai, về cơ bản sẽ chấm dứt hoạt động staking đơn lẻ. Việc đặt lợi nhuận ở mức cận biên sẽ đảm bảo rằng những trình xác nhận duy nhất còn lại là những người có hiệu quả nhất trong việc trích xuất giá trị”.
Nhà nghiên cứu Ansgar Dietrichs của Ethereum Foundation, một trong những tác giả của đề xuất, cho biết đề xuất này nhằm truyền cảm hứng cho một cuộc tranh luận rất cần thiết. Ông than thở rằng bản thân đã thấy rất ít đề xuất phản đối kể từ khi nó được xuất bản vào ngày 21/2.
“Có một trường hợp khẩn cấp và đó là lý do bắt đầu cuộc trò chuyện này. Chúng ta vẫn còn nhiều cách để biến cuộc trò chuyện này thành nơi bàn bạc có hiệu quả”.
Công ty dữ liệu staking, Rated, đã gọi staking đơn lẻ là “xương sống của Ethereum” và ước tính nó chiếm 6,5% tổng số staked Ether. Ethereum.org, trang web do cộng đồng điều hành dành riêng cho blockchain gọi nó là “tiêu chuẩn vàng”.
“Nó cung cấp đầy đủ phần thưởng khi tham gia, cải thiện tính phi tập trung của mạng lưới và không bao giờ yêu cầu phải tin tưởng giao tiền của bạn cho bất kỳ ai khác”.
Tuy nhiên, theo Nixo Rokish, người đứng đầu EthStaker, nguồn tài nguyên trực tuyến dành cho những staker đơn lẻ, tỷ lệ staked Ether bởi những người hoạt động bên ngoài đang giảm dần.
“Tỷ lệ này đang đi xuống, bởi vì hầu hết số ETH mới đang được đưa vào các giao thức staking thanh khoản”.
Nhưng việc staking rất tốn kém khi cần đến 32 Ether, trị giá hơn $ 124.000 vào ngày thứ Năm, khiến đây trở thành thách thức về mặt kỹ thuật.
Các giao thức staking thanh khoản giúp quá trình này trở nên dễ dàng bằng cách staked Ether thay mặt người dùng. Ngoài ra, người dùng thường có thể gửi bất kỳ số lượng Ether nào vào các giao thức staking thanh khoản, giao thức này sẽ gom chúng thành một lô theo số lượng 32 Ether mà blockchain yêu cầu.
Hơn nữa, các giao thức staking thanh khoản giải quyết chi phí cơ hội bằng cách phát hành IOU cho staked Ether. Những IOU đó, được gọi là token staking thanh khoản, sau đó có thể được sử dụng trên DeFi thay cho Ether, một lợi ích đôi bên cùng có lợi cho Ethereum và đối với người dùng không muốn khóa token khi có nhiều cách sinh lợi hơn để sử dụng chúng.
Vài năm trước, nhà nghiên cứu Ethereum, Danny Ryan, đã cảnh báo rằng hầu hết Ether cuối cùng có thể dồn vào một giao thức staking thanh khoản duy nhất. Nếu điều đó xảy ra, những người quản lý giao thức đó sẽ có ảnh hưởng lớn đến blockchain, với khả năng xác nhận và đặt hàng các giao dịch khi thấy phù hợp.
Staking đã tăng mạnh kể từ đầu năm ngoái, khi việc nâng cấp lên blockchain cho phép rút staked Ether, loại bỏ rủi ro lớn nhất liên quan đến staking. Theo nhà phân tích dữ liệu Hildobby, tính đến ngày thứ Năm, hơn 1/4 tổng số ETH đang lưu hành đã được staked, 38% trong số đó thông qua các giao thức staking thanh khoản bao gồm Lido và Rocket Pool.
Theo dữ liệu từ DefiLlama, hiện có hơn 30 giao thức staking thanh khoản trên Ethereum. Ngày càng có nhiều stablecoin chấp nhận token staking thanh khoản làm tài sản thế chấp. Và các blockchain dựa trên Ethereum mới như Blast đang kết hợp staking để mang lại cho người dùng lợi nhuận thụ động khi gửi tiền điện tử.
Dietrichs và đồng tác giả, nhà nghiên cứu Caspar Schwarz-Schilling của Ethereum Foundation, lập luận rằng sẽ không lâu nữa phần lớn Ether sẽ được gửi vào các giao thức staking thanh khoản.
Nếu điều đó xảy ra, các token staking thanh khoản như stETH của Lido hoặc rETH của Rocket Pool sẽ trở thành tiền thực tế trên Ethereum, thay thế Ether trở thành tài sản có tính thanh khoản lớn nhất.
Họ lập luận rằng đó là một tình huống rủi ro.
“Mọi người đang gọi staking là tỷ suất lợi nhuận không rủi ro. Nhưng staking có đi kèm với rủi ro, nó được coi là hoạt động phức tạp có sự tham gia của nhiều bên. Nó gần giống với cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007… khi chúng ta liên tục bổ sung thêm các layer trung gian cho đến khi không ai hiểu rằng có bất kỳ rủi ro nào ẩn giấu bên trong”.
Lý tưởng nhất là nhóm các nhà phát triển phân phối của Ethereum sẽ giới hạn số lượng staked Ether. Tuy nhiên, điều đó sẽ cần nghiên cứu thêm.
Một giải pháp khiêm tốn hơn sẽ liên quan đến việc giảm việc tạo ra Ether mới, để hạn chế sự hấp dẫn của staking. Nếu được triển khai trong hôm nay, nó sẽ làm giảm lợi suất của staked ETH từ dưới 4% xuống còn khoảng 3,5%.
Thay đổi này có thể được tích hợp trong bản nâng cấp Ethereum sắp tới với codename “Electra”, dự kiến sẽ được triển khai sau 9 đến 12 tháng.
“Đề xuất Electra này thực sự chủ yếu nhằm ở việc cố gắng mở càng nhiều cánh cửa càng tốt. Bởi vì điều chúng ta lo ngại là nếu không làm gì và tiếp tục để tỷ lệ staking tăng lên quá nhiều thì sẽ rất khó để giảm trở lại”.
“Giải pháp được đề xuất còn tệ hơn là không làm gì cả, vì nó sẽ mặc định đẩy việc staking vào tay các nhà khai thác tập trung nắm giữ nhiều ETH nhất”, Lefteris Karapetsas, nhà sáng lập Rotkiapp và là nhà phát triển Ethereum lâu năm, đã viết trên X, lặp lại nhận xét từ Valdorff và kỹ sư Lido, Dmitriy Guskov.
Rokish cho biết một số nhà phê bình có thể có động cơ khác.
“Nếu nhìn vào những người thực sự đang phản kháng, những người đề xuất đều đang làm việc cho các giao thức sử dụng côn nghệ xác thực phân tán (DVT) như Lido, Rocket Pool. Tất cả những người này đang sử dụng những người staking đơn lẻ như một cái cớ để phản đối”.
Tuy nhiên, Rokish không tin rằng đề xuất này “đủ mạnh mẽ hoặc đủ nghiêm túc để được xem xét”.
“Khi can thiệp vào chính sách tiền tệ, tốt hơn hết là cần rất nhiều nghiên cứu đằng sau nó và đừng tạo tiền lệ cho việc mày mò những thứ mà chúng ta chưa hiểu hết. Nhưng tôi nghĩ rằng nghiên cứu cần phải được thực hiện. Và nó khá khẩn cấp vào thời điểm này”.
Dietrichs cho biết một số lời chỉ trích là có căn cứ. Nhưng những người staking đơn lẻ đã bày tỏ sự ủng hộ của họ và ông vẫn muốn thấy việc phát hành Ether bị hạn chế với Electra.
“Đó là thành công nhỏ đối với những staker đơn lẻ, nhưng thực sự đang ổn định mọi thứ cho họ”.
Trong khi đó, ông hoan nghênh cuộc tranh luận nhưng hy vọng các nhà phê bình sẽ đưa ra những đề xuất phản biện của riêng họ.
“Theo một cách nào đó, thật tốt khi cuộc trò chuyện xung quanh vấn đề này trở nên sôi động vì nó cho thấy rằng mọi người thực sự quan tâm”.
Nhưng các nhà phê bình, một số người đại diện cho các dự án staking có tính thanh khoản cao, nói rằng nó sẽ có tác dụng ngược và gây rủi ro cho những staker đơn lẻ, những người đưa ra yêu sách lớn nhất cho blockchain về tính phị tập trung, tính năng chính của phần mềm nhằm hoạt động như một loại máy tính phân tán cho tất cả mọi người trên thế giới.
Staking đối với Ethereum giống như việc khai thác đối với Bitcoin. Đó là quá trình đồng thời tạo ra Ether mới, xác nhận và đặt hàng các giao dịch, đồng thời cung cấp bảo mật chống lại những kẻ cố gắng giành quyền kiểm soát blockchain.
Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã cảnh báo rằng hệ thống này có một lỗ hổng: Các giao thức staking thanh khoản, khóa hoặc staked Ether thay mặt người dùng, có thể giành quyền kiểm soát hầu hết Ether đang lưu hành và do đó, gây ảnh hưởng lớn đến blockchain chính.
Tháng trước, bộ đôi nhà nghiên cứu tại Ethereum Foundation đã phát đi tín hiệu rằng, thời điểm phải hành động đang đến rất gần. Họ đề xuất một thay đổi đơn giản: giảm nhẹ số lượng Ether mới phát hành.
Sự thay đổi này sẽ làm giảm lợi tức của việc staking và làm nản lòng những người mới tham gia, những người đã ủy thác phần lớn Ether của họ cho các tổ chức hoặc giao thức lớn thay vì đặt staked Ether.
Tuy nhiên, các nhà phê bình phản đối rằng nó sẽ có tác dụng ngược. Bằng cách giảm lợi nhuận staking, chỉ những nhà khai thác lớn nhất mới thấy nó đáng để gặp rắc rối.
Trên một diễn đàn nghiên cứu Ethereum, Valdorff, người đóng góp ẩn danh cho giao thức staking Ethereum, Rocket Pool, đã viết: “Đề xuất như thế này, nếu được triển khai, về cơ bản sẽ chấm dứt hoạt động staking đơn lẻ. Việc đặt lợi nhuận ở mức cận biên sẽ đảm bảo rằng những trình xác nhận duy nhất còn lại là những người có hiệu quả nhất trong việc trích xuất giá trị”.
Nhà nghiên cứu Ansgar Dietrichs của Ethereum Foundation, một trong những tác giả của đề xuất, cho biết đề xuất này nhằm truyền cảm hứng cho một cuộc tranh luận rất cần thiết. Ông than thở rằng bản thân đã thấy rất ít đề xuất phản đối kể từ khi nó được xuất bản vào ngày 21/2.
“Có một trường hợp khẩn cấp và đó là lý do bắt đầu cuộc trò chuyện này. Chúng ta vẫn còn nhiều cách để biến cuộc trò chuyện này thành nơi bàn bạc có hiệu quả”.
Sự bùng nổ của staking thanh khoản
Staking mang lại lợi nhuận hàng năm khiêm tốn. Vào hôm thứ Năm, tỷ suất đó chỉ dưới 4%. Con số này thường thấp hơn mức lợi nhuận mà các nhà đầu tư có thể kiếm được ở nơi khác trong DeFi, chẳng hạn như bằng cách cho vay token.Công ty dữ liệu staking, Rated, đã gọi staking đơn lẻ là “xương sống của Ethereum” và ước tính nó chiếm 6,5% tổng số staked Ether. Ethereum.org, trang web do cộng đồng điều hành dành riêng cho blockchain gọi nó là “tiêu chuẩn vàng”.
“Nó cung cấp đầy đủ phần thưởng khi tham gia, cải thiện tính phi tập trung của mạng lưới và không bao giờ yêu cầu phải tin tưởng giao tiền của bạn cho bất kỳ ai khác”.
Tuy nhiên, theo Nixo Rokish, người đứng đầu EthStaker, nguồn tài nguyên trực tuyến dành cho những staker đơn lẻ, tỷ lệ staked Ether bởi những người hoạt động bên ngoài đang giảm dần.
“Tỷ lệ này đang đi xuống, bởi vì hầu hết số ETH mới đang được đưa vào các giao thức staking thanh khoản”.
Nhưng việc staking rất tốn kém khi cần đến 32 Ether, trị giá hơn $ 124.000 vào ngày thứ Năm, khiến đây trở thành thách thức về mặt kỹ thuật.
Các giao thức staking thanh khoản giúp quá trình này trở nên dễ dàng bằng cách staked Ether thay mặt người dùng. Ngoài ra, người dùng thường có thể gửi bất kỳ số lượng Ether nào vào các giao thức staking thanh khoản, giao thức này sẽ gom chúng thành một lô theo số lượng 32 Ether mà blockchain yêu cầu.
Hơn nữa, các giao thức staking thanh khoản giải quyết chi phí cơ hội bằng cách phát hành IOU cho staked Ether. Những IOU đó, được gọi là token staking thanh khoản, sau đó có thể được sử dụng trên DeFi thay cho Ether, một lợi ích đôi bên cùng có lợi cho Ethereum và đối với người dùng không muốn khóa token khi có nhiều cách sinh lợi hơn để sử dụng chúng.
Vài năm trước, nhà nghiên cứu Ethereum, Danny Ryan, đã cảnh báo rằng hầu hết Ether cuối cùng có thể dồn vào một giao thức staking thanh khoản duy nhất. Nếu điều đó xảy ra, những người quản lý giao thức đó sẽ có ảnh hưởng lớn đến blockchain, với khả năng xác nhận và đặt hàng các giao dịch khi thấy phù hợp.
Staking đã tăng mạnh kể từ đầu năm ngoái, khi việc nâng cấp lên blockchain cho phép rút staked Ether, loại bỏ rủi ro lớn nhất liên quan đến staking. Theo nhà phân tích dữ liệu Hildobby, tính đến ngày thứ Năm, hơn 1/4 tổng số ETH đang lưu hành đã được staked, 38% trong số đó thông qua các giao thức staking thanh khoản bao gồm Lido và Rocket Pool.
Theo dữ liệu từ DefiLlama, hiện có hơn 30 giao thức staking thanh khoản trên Ethereum. Ngày càng có nhiều stablecoin chấp nhận token staking thanh khoản làm tài sản thế chấp. Và các blockchain dựa trên Ethereum mới như Blast đang kết hợp staking để mang lại cho người dùng lợi nhuận thụ động khi gửi tiền điện tử.
Dietrichs và đồng tác giả, nhà nghiên cứu Caspar Schwarz-Schilling của Ethereum Foundation, lập luận rằng sẽ không lâu nữa phần lớn Ether sẽ được gửi vào các giao thức staking thanh khoản.
Nếu điều đó xảy ra, các token staking thanh khoản như stETH của Lido hoặc rETH của Rocket Pool sẽ trở thành tiền thực tế trên Ethereum, thay thế Ether trở thành tài sản có tính thanh khoản lớn nhất.
Họ lập luận rằng đó là một tình huống rủi ro.
“Mọi người đang gọi staking là tỷ suất lợi nhuận không rủi ro. Nhưng staking có đi kèm với rủi ro, nó được coi là hoạt động phức tạp có sự tham gia của nhiều bên. Nó gần giống với cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007… khi chúng ta liên tục bổ sung thêm các layer trung gian cho đến khi không ai hiểu rằng có bất kỳ rủi ro nào ẩn giấu bên trong”.
Lý tưởng nhất là nhóm các nhà phát triển phân phối của Ethereum sẽ giới hạn số lượng staked Ether. Tuy nhiên, điều đó sẽ cần nghiên cứu thêm.
Một giải pháp khiêm tốn hơn sẽ liên quan đến việc giảm việc tạo ra Ether mới, để hạn chế sự hấp dẫn của staking. Nếu được triển khai trong hôm nay, nó sẽ làm giảm lợi suất của staked ETH từ dưới 4% xuống còn khoảng 3,5%.
Thay đổi này có thể được tích hợp trong bản nâng cấp Ethereum sắp tới với codename “Electra”, dự kiến sẽ được triển khai sau 9 đến 12 tháng.
“Đề xuất Electra này thực sự chủ yếu nhằm ở việc cố gắng mở càng nhiều cánh cửa càng tốt. Bởi vì điều chúng ta lo ngại là nếu không làm gì và tiếp tục để tỷ lệ staking tăng lên quá nhiều thì sẽ rất khó để giảm trở lại”.
‘Tệ hơn là không làm gì cả’
Tuy nhiên, những người khác cho rằng điều đó sẽ “giết chết hoạt động staking đơn lẻ”.“Giải pháp được đề xuất còn tệ hơn là không làm gì cả, vì nó sẽ mặc định đẩy việc staking vào tay các nhà khai thác tập trung nắm giữ nhiều ETH nhất”, Lefteris Karapetsas, nhà sáng lập Rotkiapp và là nhà phát triển Ethereum lâu năm, đã viết trên X, lặp lại nhận xét từ Valdorff và kỹ sư Lido, Dmitriy Guskov.
Rokish cho biết một số nhà phê bình có thể có động cơ khác.
“Nếu nhìn vào những người thực sự đang phản kháng, những người đề xuất đều đang làm việc cho các giao thức sử dụng côn nghệ xác thực phân tán (DVT) như Lido, Rocket Pool. Tất cả những người này đang sử dụng những người staking đơn lẻ như một cái cớ để phản đối”.
Tuy nhiên, Rokish không tin rằng đề xuất này “đủ mạnh mẽ hoặc đủ nghiêm túc để được xem xét”.
“Khi can thiệp vào chính sách tiền tệ, tốt hơn hết là cần rất nhiều nghiên cứu đằng sau nó và đừng tạo tiền lệ cho việc mày mò những thứ mà chúng ta chưa hiểu hết. Nhưng tôi nghĩ rằng nghiên cứu cần phải được thực hiện. Và nó khá khẩn cấp vào thời điểm này”.
Dietrichs cho biết một số lời chỉ trích là có căn cứ. Nhưng những người staking đơn lẻ đã bày tỏ sự ủng hộ của họ và ông vẫn muốn thấy việc phát hành Ether bị hạn chế với Electra.
“Đó là thành công nhỏ đối với những staker đơn lẻ, nhưng thực sự đang ổn định mọi thứ cho họ”.
Trong khi đó, ông hoan nghênh cuộc tranh luận nhưng hy vọng các nhà phê bình sẽ đưa ra những đề xuất phản biện của riêng họ.
“Theo một cách nào đó, thật tốt khi cuộc trò chuyện xung quanh vấn đề này trở nên sôi động vì nó cho thấy rằng mọi người thực sự quan tâm”.
