Có thể nói, một tháng vừa qua là giai đoạn khá im tiếng của các giải pháp Zero-Knowledge. Tuy nhiên, sự thật có phải vậy? Liệu có những cập nhật đáng chú ý nào về các giải pháp này trong một tháng qua và đâu sẽ là những chi tiết tiềm năng trong thời gian tới? Cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé!
Thay đổi này sẽ giúp tăng tính chi tiết hơn cho thông tin hiển thị trên mạng lưới. Theo đó, các batch xác thực trên Layer-1 sẽ tốn khoảng 90 giây mới được cập nhật. Ngược lại, các thông tin về block trên Layer-2 thì nhanh hơn, chỉ tốn vài giây. Do đó, khi trỏ các thông tin về Layer-2, khả năng rành mạch trong hiển thị dữ liệu sẽ phòng ngừa những tình trạng xung đột database từng khiến mạng lưới này ngưng hoạt động vào tháng 04/2023.
Bên cạnh đó, các ứng dụng yêu cầu cập nhật thông tin nhanh sẽ không cần phải tham chiếu theo batch Layer-1, giảm thiểu thời gian chờ đợi và những rủi ro không chính xác về thông tin.
Trong thời gian sắp tới, mạng lưới dự kiến sẽ phát triển phiên bản cập nhật 0.12.1 (có thể coi là giai đoạn 2 của Quantum Leap). Hiện tại thì bản cập nhật này đã được thử nghiệm trên Testnet và sẽ sớm có mặt trên Mainnet trong thời gian tới.
Bản nâng cấp 0.12.1 sẽ tập trung vào hỗ trợ các Sequencer tăng tính hiệu quả, giảm thiểu các giao dịch thất bại, giảm thiểu các giao dịch spam bằng cách bắt đầu tính phí xác thực.
Người dùng từ đây có thể bắt đầu chuyển tài sản lên mạng lưới để thử nghiệm các sản phẩm trong hệ sinh thái non trẻ này.
Hiện tại, dự án đang trong giai đoạn thử nghiệm (Beta Test) các tính năng trên testnet Sepolia.
Theo đó, RISC Zero đã chính thức có mặt trên mainnet Ethereum. Giải pháp này sẽ giảm thiểu 2 chi phí quan trọng nhất đối với các Zero-Knowledge Proof:
Nếu so sánh với tài liệu được Ethereum Foundation công bố, các chi phí này đối với Zero-Knowledge Rollup thường có tổng lên đến 500k gas.
zkPass là dự án ứng dụng zk tiếp theo được Binanace Labs và Sequoia dẫn đầu vòng đầu tư mới đây. Tổng số tiền huy động trong round mới nhất dao động trong khoảng 2,5 triệu USD.
Ngoài ra, cơn sốt Worldcoin vào tháng 07/2023 vẫn đang thu hút nhiều sự chú ý, lẫn không ít tranh cãi, xoay quanh việc liệu dữ liệu người dùng có an toàn (dù dự án cam kết ứng dụng zk Proof để bảo vệ danh tính cá nhân). Worldcoin mới đây cũng có những bài viết lý giải chi tiết về cách đảm bảo an toàn cho dữ liệu người dùng khi tham gia xác thực danh tính với sản phẩm này.
Đối với các dự án Layer-2, việc giảm thiểu kích thước lưu trữ dữ liệu và tối ưu phí gas luôn là những vấn đề nhức nhối cần giải quyết. Và công nghệ ZK được kì vọng có thể trở thành lời giải cho bài toán này trong thời gian tới.
Đối với các dự án ứng dụng bổ sung, ZK được kì vọng sẽ giữ được tính riêng tư cho người dùng, song song đó vẫn cân bằng những yếu tố liên quan đến độ minh bạch (thứ vốn cần phải có cho thị trường Blockchain).
zkSync
Đội ngũ zkSync Era mới đây đã thông báo về những thay đổi trong cách hiển thị xác thực giữa Layer-2 và Layer-1. Các thông số như "number", "timestamp" và "Hash" giờ sẽ được trỏ về block trên Layer-2, thay vì trỏ về các batch xác thực Layer-1 như trước.Thay đổi này sẽ giúp tăng tính chi tiết hơn cho thông tin hiển thị trên mạng lưới. Theo đó, các batch xác thực trên Layer-1 sẽ tốn khoảng 90 giây mới được cập nhật. Ngược lại, các thông tin về block trên Layer-2 thì nhanh hơn, chỉ tốn vài giây. Do đó, khi trỏ các thông tin về Layer-2, khả năng rành mạch trong hiển thị dữ liệu sẽ phòng ngừa những tình trạng xung đột database từng khiến mạng lưới này ngưng hoạt động vào tháng 04/2023.
Bên cạnh đó, các ứng dụng yêu cầu cập nhật thông tin nhanh sẽ không cần phải tham chiếu theo batch Layer-1, giảm thiểu thời gian chờ đợi và những rủi ro không chính xác về thông tin.
Starknet
Vào cuối tháng 07/2023, Starknet đã công bố cập nhật Quantum Leap giúp mạng lưới tăng trưởng khả năng xử lý giao dịch TPS. Bên cạnh đó còn là bộ công cụ phát triển chain riêng cho các dự án với tên gọi Starknet Appchain.Trong thời gian sắp tới, mạng lưới dự kiến sẽ phát triển phiên bản cập nhật 0.12.1 (có thể coi là giai đoạn 2 của Quantum Leap). Hiện tại thì bản cập nhật này đã được thử nghiệm trên Testnet và sẽ sớm có mặt trên Mainnet trong thời gian tới.
Bản nâng cấp 0.12.1 sẽ tập trung vào hỗ trợ các Sequencer tăng tính hiệu quả, giảm thiểu các giao dịch thất bại, giảm thiểu các giao dịch spam bằng cách bắt đầu tính phí xác thực.
Linea
Sau khoảng thời gian triển khai mainnet Alpha, một giải pháp trong mảng zkEVM là Linea cũng đã bắt đầu hỗ trợ các cầu nối với đa dạng loại token ERC20 khác nhau.Người dùng từ đây có thể bắt đầu chuyển tài sản lên mạng lưới để thử nghiệm các sản phẩm trong hệ sinh thái non trẻ này.
Scroll
Ngoài ra, một đối thủ khác trong mảng zkEVM là Scroll cũng công bố lộ trình triển khai mainnet trong thời gian sắp tới.Hiện tại, dự án đang trong giai đoạn thử nghiệm (Beta Test) các tính năng trên testnet Sepolia.
RISC Zero
Giải pháp tiếp theo cũng liên quan đến Zero-Knowledge, tuy nhiên nó không phải là một mạng lưới Layer-2. Thay vào đó, giải pháp được RISC Zero mang đến là cơ chế xác thực ZK Proof, làm nền tảng cho các giải pháp Layer-2 tận dụng.Theo đó, RISC Zero đã chính thức có mặt trên mainnet Ethereum. Giải pháp này sẽ giảm thiểu 2 chi phí quan trọng nhất đối với các Zero-Knowledge Proof:
- Request Proof (Gọi xác thực với Layer-1): Hiện chỉ còn 29k gas.
- Callback (Chi phí đối chiếu với Layer-1): Hiện chỉ còn 279k gas.
Nếu so sánh với tài liệu được Ethereum Foundation công bố, các chi phí này đối với Zero-Knowledge Rollup thường có tổng lên đến 500k gas.
Các giải pháp ứng dụng khác
Bên cạnh các mạng lưới và hạ tầng, các giải pháp ứng dụng công nghệ Zero-Knowledge vào đa dạng mục đích khác cũng có những cập nhật đáng chú ý.zkPass là dự án ứng dụng zk tiếp theo được Binanace Labs và Sequoia dẫn đầu vòng đầu tư mới đây. Tổng số tiền huy động trong round mới nhất dao động trong khoảng 2,5 triệu USD.
Ngoài ra, cơn sốt Worldcoin vào tháng 07/2023 vẫn đang thu hút nhiều sự chú ý, lẫn không ít tranh cãi, xoay quanh việc liệu dữ liệu người dùng có an toàn (dù dự án cam kết ứng dụng zk Proof để bảo vệ danh tính cá nhân). Worldcoin mới đây cũng có những bài viết lý giải chi tiết về cách đảm bảo an toàn cho dữ liệu người dùng khi tham gia xác thực danh tính với sản phẩm này.
Tạm kết
Có thể thấy, giai đoạn sắp tới sẽ có rất nhiều (thậm chí có thể là ồ ạt) các cập nhật quan trọng từ dự án liên quan đến Zero Knowledge.Đối với các dự án Layer-2, việc giảm thiểu kích thước lưu trữ dữ liệu và tối ưu phí gas luôn là những vấn đề nhức nhối cần giải quyết. Và công nghệ ZK được kì vọng có thể trở thành lời giải cho bài toán này trong thời gian tới.
Đối với các dự án ứng dụng bổ sung, ZK được kì vọng sẽ giữ được tính riêng tư cho người dùng, song song đó vẫn cân bằng những yếu tố liên quan đến độ minh bạch (thứ vốn cần phải có cho thị trường Blockchain).
