News Vitalik Buterin chia sẻ về những đánh đổi của các Layer-2

Vitalik Buterin mới đây đã đăng tải một bài blog giải thích về sự khác nhau của các Layer-2, song song đó là những ghi chú về rủi ro có thể gặp phải khi triển khai các giải pháp này.

Mở đầu bài blog là những tóm tắt của Vitalik Buterin về tình trạng hiện tại của thị trường Layer-2. Cụ thể, các dự án Layer-1 đang có xu hướng dịch chuyển trở thành một Layer-2. Tiếp đó là xu hướng dịch chuyển lên blockchain của các ứng dụng truyền thống. Và cuối cùng là nhu cầu phát triển phi tập trung và bảo mật của các giải pháp đời thường như mạng xã hội hay games.

https://twitter.com/i/web/status/1719241011476463798

Sự đánh đổi của các giải pháp​

Nhà sáng lập Ethereum sau đó đã có những so sánh về "được và mất" của các giải pháp Layer-2 như Rollup, Validium với các giải pháp tách biệt hoàn toàn (Disconnected).

Dễ dàng nhận thấy sự khác biệt của các cách tiếp cận nằm ở tính An ninh và Chi phí để thực hiện giải pháp. Nếu không cần kết nối với blockchain, chi phí sẽ rất rẻ và ngược lại, nếu cần một độ bảo mật cao hơn, các chi phí từ proof và Data Availability sẽ đội lên (điển hình là trong trường hợp của các Rollup).

Để mô tả cho sự đánh đổi giữa tính bảo mật và khả năng mở rộng (chi phí thấp), Vitalik Buterin đã trình bày một quang phổ, với cận bên trái là nhu cầu bảo mật cao, trong khi cận bên phải là tính ứng dụng và chi phí thấp.

Dễ dàng nhận thấy, các ứng dụng liên quan đến tài sản, tên miền và bảo mật sẽ nằm lệch về phía bên trái của quang phổ, trong khi đó các ứng dụng game, các nền tảng không liên quan đến tài chính sẽ cần nhu cầu mở rộng cao hơn.

Tương tác với Layer-1 Ethereum​

Ngoài câu chuyện đánh đổi của các giải pháp, Vitalik cũng đã nhấn mạnh khả năng tương tác với Layer-1 để đảm bảo an toàn mạng lưới của các Layer-2.

Trường hợp được Vitalik đề cập đó là khi Layer-1 có tình trạng đảo ngược (revert) block, dẫn đến phân tách, tuy nhiên Layer-2 lại neo dữ liệu và tương tác với một nhánh cũ. Trường hợp này có thể diễn ra khi mạng lưới không có đủ số Validator tham gia kí xác thực (Finality). Vào tháng 05/2023, việc Ethereum không thể đồng thuận Finality đã khiến mạng lưới rơi vào trạng thái Inactivity Leak.

Để giải quyết vấn đề này, Vitalik đã đề xuất 2 giải pháp:

• Chỉ để các Layer-2 đọc dữ liệu từ các block đã được Finalized.
• Cải thiện tính năng Revert (đảo ngược) cho Layer-2 khi Layer-1 đảo ngược.

Tuy nhiên, trong bài đăng trên, Vitalik Buterin cũng cho rằng 2 cách tiếp cận trên đều có những hạn chế của riêng mình.

Câu chuyện về các cầu nối​

Cuối cùng, Vitalik đã có những chia sẻ về cách tiếp cận Bridge Contract của các Layer-2. Nhà sáng lập Ethereum cho rằng, việc đơn phương triển khai một hợp đồng cầu nối trên Layer-1 sẽ không giúp các chain độc lập trở nên an toàn và được xem là một Validium.

Theo đó, cầu nối nói trên sẽ phải giải quyết được 2 vấn đề là: xác thực quá trình chuyển đổi trạng thái (State Transition) và liên tục đọc dữ liệu từ Ethereum.

Tuy nhiên, giống với các phần trước, nhà sáng lập này cũng cho rằng những giải pháp cho 2 vấn đề trên chưa triệt để. Đặc biệt là trong các trường hợp giả định như sau:

• Ethereum bị tấn công 51%
• Ethereum triển khai các nâng cấp hard fork
• Các chain độc lập triển khai nâng cấp hard fork

Tạm kết​

Kết lại bài blog của mình, Vitalik đề cập 2 khía cạnh quan trọng nhất với Ethereum và hệ sinh thái các Layer-2 của mình đó là "Khả năng rút tài sản an toàn về Layer-1" và "Khả năng liên tục đọc dữ liệu chính xác của các Layer-2".

Có thể thấy, tổng quan bài blog là sự đánh đổi giữa 2 hoặc nhiều thái cực của mỗi giải pháp. Và Vitalik cũng khuyến nghị các dự án liên tục phải theo dõi các thay đổi của hạ tầng để giúp đưa ra lựa chọn tối ưu, phù hợp với nhu cầu của mình.