Smart City (thành phố thông minh) là một khái niệm tương đối mới ở Việt Nam, hiểu một cách chung nhất là "thành phố sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) để nâng cao hiệu quả hoạt động, chia sẻ thông tin, mang đến chất lượng dịch vụ công và phúc lợi công dân tốt hơn". Nói cách khác, Smart City ứng dụng các công nghệ hiện đại như blockchain, Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI)... để giải quyết những thách thức ở đô thị và tạo nên cơ sở hạ tầng bền vững.
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới hướng đến xây dựng Smart City nhằm cải thiện khả năng vận hành đô thị. Tuy nhiên, tại Việt Nam, hướng tiếp cận mô hình thành phố thông minh vẫn còn chưa thực sự rõ ràng.
Theo ông Phan Đức Trung - Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), trước khi nói đến blockchain, muốn tiếp cận Smart City phải bắt đầu từ các nền tảng như IoT, con người và bất động sản bởi khi nền tảng đã được thiết lập vững chắc, vai trò của blockchain mới xuất hiện.
"Công nghệ sổ cái phân tán sẽ giúp Smart City giải quyết 6 bài toán then chốt về tăng cường bảo mật, cải thiện y tế, quản lý rác thải, đơn giản hóa giáo dục, tiết kiệm năng lượng và tối ưu hóa giao thông. Đây là những khía cạnh cơ bản để phục vụ đời sống của công dân trong thành phố", lãnh đạo VBA chia sẻ.
Theo ông Trung, người dân có thể không biết Smart City là gì, nhưng họ sẽ quan tâm đến giải pháp cho ba vấn đề nổi cộm gồm rác thải, giao thông và dịch vụ công.
Ví dụ, quản lý rác thải sao cho hiệu quả là vấn đề cấp thiết của nhiều thành phố lớn trên thế giới, không chỉ riêng mô hình thông minh. Blockchain có thể giúp duy trì môi trường sạch đẹp bằng cách theo dõi quy trình thu gom, tái chế rác thải theo thời gian thực một cách minh bạch. Song song đó, công nghệ chuỗi khối sẽ góp phần thúc đẩy giao thông vận tải thông qua việc cho phép chủ sở hữu phương tiện đăng ký quyền sở hữu, theo dõi phương tiện giao thông, từ đó ngăn chặn nạn trộm cắp xe.
Ở mảng dịch vụ công, blockchain giúp cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà bằng cách tạo ra cơ sở dữ liệu an toàn, minh bạch. Các bên dễ dàng truy cập và chia sẻ thông tin trên mạng blockchain nhưng đồng thời vẫn đảm bảo dữ liệu, tránh giả mạo nhờ đặc tính không thể chỉnh sửa của sổ cái phân tán, được hỗ trợ bởi cơ chế đồng thuận.
Bên cạnh đó, một công nghệ khác rất quan trọng đối với Smart City là IoT - hệ thống internet kết nối tất cả thiết bị thông minh và có thể tham gia vào phát triển cơ sở hạ tầng thành phố, quản lý định danh của người dân.
Hiện nay có hai tiêu chuẩn IoT phổ biến nhất là LoRaWan và NB-ToT, đều phù hợp để Việt Nam nghiên cứu. LoRaWan là giao thức IoT công suất thấp, diện rộng, cho phép mọi người thiết lập mạng của riêng mình với chi phí cạnh tranh. Ngược lại, NB-IoT là giao thức do các nhà mạng di động cung cấp, có mức phí cao hơn với lợi thế là độ trễ thấp, cung cấp trải nghiệm tổng thể tốt hơn cho người dùng cuối (end user).
Theo bảng xếp hạng 118 thành phố trên toàn cầu về mức độ phát triển Smart City (Smart City IMD-SUTD, viết tắt SCI), TP.HCM và Hà Nội của Việt Nam lần lượt đứng thứ 88 và 87. Tiêu chuẩn đưa ra đánh giá dựa trên 5 lĩnh vực là y tế, giao thông, hoạt động, cơ hội làm việc - học tập và quản trị.
Dù thứ hạng vẫn còn khiêm tốn, Phó chủ tịch VBA cho rằng Smart City không phải là công nghệ khó. Ông Phan Đức Trung nhận định: "Để xây dựng Smart City, điều quan trọng nhất là chính sách và phải có những biện pháp để đo lường mức độ hài lòng, sự tương tác của người dân. Việt Nam cần cải thiện chỉ số IMD - SUTD và có chính sách thúc đẩy 6 hướng đi Smart City dựa trên 3 nền tảng IoT, con người và bất động sản".
Theo báo cáo của Ban Kinh tế Trung ương, hiện có 41/63 tỉnh thành tại Việt Nam đã hoặc đang xây dựng Đề án phát triển Smart City. Mỗi tỉnh thành đặt mục tiêu dùng giải pháp đô thị thông minh để giải quyết các nhu cầu khác nhau như nạn kẹt xe, cải cách hành chính công, hay phát triển du lịch…
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới hướng đến xây dựng Smart City nhằm cải thiện khả năng vận hành đô thị. Tuy nhiên, tại Việt Nam, hướng tiếp cận mô hình thành phố thông minh vẫn còn chưa thực sự rõ ràng.
Theo ông Phan Đức Trung - Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), trước khi nói đến blockchain, muốn tiếp cận Smart City phải bắt đầu từ các nền tảng như IoT, con người và bất động sản bởi khi nền tảng đã được thiết lập vững chắc, vai trò của blockchain mới xuất hiện.
"Công nghệ sổ cái phân tán sẽ giúp Smart City giải quyết 6 bài toán then chốt về tăng cường bảo mật, cải thiện y tế, quản lý rác thải, đơn giản hóa giáo dục, tiết kiệm năng lượng và tối ưu hóa giao thông. Đây là những khía cạnh cơ bản để phục vụ đời sống của công dân trong thành phố", lãnh đạo VBA chia sẻ.
Theo ông Trung, người dân có thể không biết Smart City là gì, nhưng họ sẽ quan tâm đến giải pháp cho ba vấn đề nổi cộm gồm rác thải, giao thông và dịch vụ công.
Ví dụ, quản lý rác thải sao cho hiệu quả là vấn đề cấp thiết của nhiều thành phố lớn trên thế giới, không chỉ riêng mô hình thông minh. Blockchain có thể giúp duy trì môi trường sạch đẹp bằng cách theo dõi quy trình thu gom, tái chế rác thải theo thời gian thực một cách minh bạch. Song song đó, công nghệ chuỗi khối sẽ góp phần thúc đẩy giao thông vận tải thông qua việc cho phép chủ sở hữu phương tiện đăng ký quyền sở hữu, theo dõi phương tiện giao thông, từ đó ngăn chặn nạn trộm cắp xe.
Ở mảng dịch vụ công, blockchain giúp cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà bằng cách tạo ra cơ sở dữ liệu an toàn, minh bạch. Các bên dễ dàng truy cập và chia sẻ thông tin trên mạng blockchain nhưng đồng thời vẫn đảm bảo dữ liệu, tránh giả mạo nhờ đặc tính không thể chỉnh sửa của sổ cái phân tán, được hỗ trợ bởi cơ chế đồng thuận.
Bên cạnh đó, một công nghệ khác rất quan trọng đối với Smart City là IoT - hệ thống internet kết nối tất cả thiết bị thông minh và có thể tham gia vào phát triển cơ sở hạ tầng thành phố, quản lý định danh của người dân.
Hiện nay có hai tiêu chuẩn IoT phổ biến nhất là LoRaWan và NB-ToT, đều phù hợp để Việt Nam nghiên cứu. LoRaWan là giao thức IoT công suất thấp, diện rộng, cho phép mọi người thiết lập mạng của riêng mình với chi phí cạnh tranh. Ngược lại, NB-IoT là giao thức do các nhà mạng di động cung cấp, có mức phí cao hơn với lợi thế là độ trễ thấp, cung cấp trải nghiệm tổng thể tốt hơn cho người dùng cuối (end user).
Theo bảng xếp hạng 118 thành phố trên toàn cầu về mức độ phát triển Smart City (Smart City IMD-SUTD, viết tắt SCI), TP.HCM và Hà Nội của Việt Nam lần lượt đứng thứ 88 và 87. Tiêu chuẩn đưa ra đánh giá dựa trên 5 lĩnh vực là y tế, giao thông, hoạt động, cơ hội làm việc - học tập và quản trị.
Dù thứ hạng vẫn còn khiêm tốn, Phó chủ tịch VBA cho rằng Smart City không phải là công nghệ khó. Ông Phan Đức Trung nhận định: "Để xây dựng Smart City, điều quan trọng nhất là chính sách và phải có những biện pháp để đo lường mức độ hài lòng, sự tương tác của người dân. Việt Nam cần cải thiện chỉ số IMD - SUTD và có chính sách thúc đẩy 6 hướng đi Smart City dựa trên 3 nền tảng IoT, con người và bất động sản".
Theo báo cáo của Ban Kinh tế Trung ương, hiện có 41/63 tỉnh thành tại Việt Nam đã hoặc đang xây dựng Đề án phát triển Smart City. Mỗi tỉnh thành đặt mục tiêu dùng giải pháp đô thị thông minh để giải quyết các nhu cầu khác nhau như nạn kẹt xe, cải cách hành chính công, hay phát triển du lịch…
