Trong ngày xét xử thứ 3, công tố viên đã gọi lên hai nhân chứng quan trọng để đưa ra lời khai chống lại cựu CEO FTX Sam Bankman-Fried.
Phiên tòa xét xử Sam Bankman-Fried đã bắt đầu từ ngày 03/10 và dự kiến kéo dài trong vòng 6 tuần tới. Cựu CEO FTX đang phải đối mặt với 7 tội danh gian lận và lừa đảo liên quan đến sự sụp đổ của sàn, và nếu bị kết án, ông có thể nhận án tù lên đến hơn 100 năm.
Sau hai ngày xét xử đầu tiên không có nhiều tình tiết mới - ngoại trừ luật sư biện hộ cho Sam Bankman-Fried cố đổ tội lỗi lên cựu CEO Alameda Research Caroline Ellison - phiên hầu tòa thứ ba của Sam Bankman-Fried đã chứng kiến phía công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ gọi lên các nhân chứng quan trọng để chống lại cựu CEO FTX, bao gồm bạn học cũ kiêm đồng nghiệp của Sam lại FTX là Adam Yedidia, nhà sáng lập quỹ đầu tư crypto Paradigm là ông Matt Huang, và đáng chú ý nhất là đồng sáng lập Alameda Research kiêm Giám đốc Công nghệ FTX Gary Wang.
Bài viết được thực hiện dựa trên tóm lược phiên tòa từ tài khoản Inner City Press trên X (Twitter).
Yetitia là một người trong vòng thân tín của Sam Bankman-Fried khi được ở chung căn biệt thự sang trọng trị giá 35 triệu USD mà Sam Bankman-Fried mua tại Bahamas cùng với những quản lý cấp cao khác như Caroline Ellison, Nishad Singh và Gary Wang.
Adam Yetitia cho biết đã đồng hành cùng Alameda Research và FTX từ những ngày đầu cho đến khi cả hai sụp đổ vào tháng 11/2022. Hiện tại, ông đang nằm trong chương trình bảo vệ nhân chứng của chính phủ Mỹ, do đó có quyền miễn trừ bị khởi tố.
Sau những câu hỏi chung chung về mô hình hoạt động của FTX (kiếm tiền dựa trên phí giao dịch) và những sản phẩm mà sàn cung cấp, phía công tố viên đi sâu hơn về lý do FTX lại để xảy ra thâm hụt tài sản người dùng.
Cụ thể, Adam Yetitia cho biết vì FTX không thể mở tài khoản ngân hàng tại Mỹ, vì ít có ngân hàng chịu làm việc với sàn giao dịch crypto, do đó sàn đã sử dụng tài khoản ngân hàng của Alameda Research để nhận những giao dịch nạp tiền pháp định (fiat) của người dùng. Để cân đối, FTX đã tạo ra một chương trình máy tính để mỗi khi có tiền của khách hàng nạp vào tài khoản ngân hàng của Alameda, FTX sẽ ghi nhận số tiền nợ tương ứng vào tài khoản của Alameda trên FTX. Theo lý thuyết, hai con số này khi cộng lại phải bằng 0.
Tuy nhiên, sau một thời gian, đội ngũ FTX phát hiện chương trình kia có lỗi, không làm nợ của Alameda trên FTX tăng mỗi khi có tiền fiat nạp vào tài khoản ngân hàng của quỹ. Lỗi này được phát hiện bởi cựu Giám đốc Công nghệ Gary Wang. Tại thời điểm phát hiện, mức chênh lệch đã lên đến con số 500 triệu USD.
Mặc dù vậy, phải đến 6 tháng sau thì Adam Yetitia mới được thông tin để vá lỗi trên, theo lệnh của Sam Bankman-Fried. Đến lúc đó thì lỗ hổng đã lên đến 8 tỷ USD.
Yetitia khẳng định chỉ có một số ít quản lý cấp cao của FTX và Alameda Research biết về lỗ hổng, bao gồm Sam Bankman-Fried, Caroline Ellison, Gary Wang và Nishad Singh. Khi được Yetitia hỏi về mức độ nghiêm trọng của vụ việc, cựu CEO FTX tỏ thái độ lo lắng ra mặt và thừa nhận phải mất từ “6 tháng đến 3 năm” thì sàn mới có thể bù đắp được khoản chênh lệch kia.
Trong quãng thời gian này, Adam Yetitia vẫn đặt niềm tin vào Sam Bankman-Fried và đồng hành cùng FTX cho đến lúc sụp đổ, với suy nghĩ rằng vị CEO vẫn có thể xoay chuyển được cục diện khi trước lúc FTX phá sản 3 tháng, Sam Bankman-Fried vẫn tham gia các cuộc họp gọi vốn với những nhà đầu tư tiềm năng đến từ Saudi Arabia và UAE. Song, khi biết được chuyện Alameda Research sử dụng tiền của khách hàng FTX để trả nợ, ông đã quyết định từ chức.
Khi được hỏi quan điểm sau cùng về FTX là như thế nào, Adam Yetitia nói “FTX đã lừa đảo khách hàng của mình”.
Phía luật sư bào chữa cho Sam Bankman-Fried tiếp đến đã đặt những câu hỏi về quá khứ và đời tư của Adam Yetitia tại FTX, mức lương và thù lao hàng triệu USD mà Yetitia đã nhận trong thời gian làm việc tại sàn, nhưng không có thêm tiết lộ đáng chú ý nào. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa là ông Lewis Kaplan đã phải nhắc nhở luật sư biện hộ rằng nên đặt các câu hỏi có liên quan đến vụ án.
Paradigm đã tham gia vòng gọi vốn Series B trị giá 900 triệu USD của FTX vào tháng 07/2021, cũng như vòng Series A 400 triệu USD của FTX.US và vòng Series C 400 triệu USD của FTX đều vào tháng 01/2022.
Sau sự sụp đổ của FTX, Paradigm đã ghi nhận giá trị khoản đầu tư 278 triệu USD vào sàn về bằng 0, tức chấp nhận là đã “mất trắng”.
Paradigm lần đầu biết đến FTX vào năm 2019, và đã tham gia đàm phán để đầu tư vào FTX từ năm 2020 ở vòng Series B. Ở thời điểm đó, quỹ đã bày tỏ sự quan ngại về mối quan hệ chồng chéo giữa FTX và Alameda, có thể giúp Alameda Research nắm bắt trước thông tin và có lợi thế giao dịch, cũng như việc nhà đầu tư không được tham gia hội đồng quản trị của sàn.
Ông Matt Huang nói đã được FTX quảng bá là có cơ chế thanh lý ưu việt nhất trong các sàn crypto, nhưng không được thông tin về việc Alameda sở hữu tài khoản được miễn trừ thanh lý trên FTX.
Khi được công tố viên hỏi về việc vẫn sẽ đầu tư vào FTX nếu biết rằng sàn sử dụng tiền gửi của khách hàng sai mục đích, ông Matt Huang nói “sẽ vô cùng lo ngại”, bởi tiền của người dùng là thứ không nên được đụng đến.
Ngoài ra, nếu biết rằng FTX sẽ lấy tiền đầu tư của Paradigm để chuyển cho Alameda, ông Huang cũng sẽ từ chối bỏ vốn vào sàn bởi muốn đơn vị huy động vốn giữ đúng cam kết đã đưa ra với nhà đầu tư.
Ông Matt Huang một lần nữa tuyên bố đã đánh dấu khoản đầu tư vào FTX trên bảng cân đối kế toán của Paradigm về bằng 0. Tuy nhiên, giá trị số tiền đầu tư được đính chính về còn 278 triệu USD, giảm so với mức 290 triệu USD được báo cáo trước đó.
Phía luật sư bào chữa của Sam Bankman-Fried sau đó đặt câu hỏi về quá khứ của ông Matt Huang, người từng làm việc cho Sequoia Capital - quỹ đầu tư công nghệ nổi tiếng của Silicon Valley.
Khi được hỏi về lý do tại sao vẫn đầu tư vào một công ty có định giá 20 tỷ USD nhưng không được trao ghế trong hội đồng quản trị, ông Matt Huang nói đã đề cập đến vấn đề này với Sam Bankman-Fried, nhưng cựu CEO FTX vẫn kiên quyết với điều kiện được độc lập của mình, buộc Paradigm phải ngả theo.
Công tố viên và luật sư bào chữa không có câu hỏi nào thêm cho ông Matt Huang.
Ông Gary Wang là cái tên bí ẩn nhất trong bộ sậu FTX khi gần như không xuất hiện trước truyền thông, thậm chí còn kín tiếng trong cả nội bộ sàn giao dịch, chỉ đảm nhận vị trí của mình mà ít khi giao lưu với những nhân viên khác.
Sau khi FTX sụp đổ, Gary Wang được cho là người cuối cùng rời khỏi căn biệt thự của quản lý FTX tại Bahamas, chỉ trước Sam Bankman-Fried. Sau đó ít lâu, ông ra đầu thú trước chính quyền Mỹ vào tháng 12/2022.
Mở đầu phiên chất vấn, công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ đã đặt câu hỏi trực tiếp:
Ông Wang sau đó kể lại những ngày đầu của Alameda Research. Quỹ được đặt tên theo hạt Alameda, nơi Sam Bankman-Fried và Gary Wang lập nên quỹ. Sở dĩ cả hai lấy tên này vì nghĩ “nó sẽ dễ để đăng ký tài khoản ngân hàng”.
Với tư cách là đồng sáng lập Alameda Research, ông Gary Wang nhận được 10% cổ phần, còn Sam Bankman-Fried nắm giữ 90% còn lại.
Sau đó, khi FTX được thành lập, Gary Wang với tư cách là Giám đốc Công nghệ đã nhận được 17% cổ phần trong sàn, trong khi Sam Bankman-Fried là cổ đông lớn nhất với 65% quyền sở hữu. Tại thời điểm FTX được định giá 32 tỷ USD vào tháng 01/2022, sổ cổ phần kia là đủ để biến Gary Wang trở thành tỷ phú USD.
Tại FTX, Gary Wang chỉ đảm nhận công việc lập trình và báo cáo trực tiếp lên Sam Bankman-Fried. Những phần việc khác như phát biểu trước truyền thông, vận động hành lang và nói chuyện với nhà đầu tư thì đều do cựu CEO quán xuyến. Tất cả quyết định sau cùng đều thông qua Sam Bankman-Fried.
Đến đây, vì hết giờ hành chính, phiên tòa được tạm hoãn để chờ sang ngày xét xử 06/10 (giờ Mỹ). Ông Gary Wang sẽ tiếp tục lên làm chứng và đối mặt với các câu hỏi chất vấn bởi cả công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ và luật sư biện hộ cho Sam Bankman-Fried.
Phiên tòa xét xử Sam Bankman-Fried dự kiến sẽ kéo dài trong vòng 6 tuần, xét xử 4 buổi/tuần từ thứ Hai đến thứ Năm hoặc thứ Ba đến thứ Sáu, tùy theo quyết định của thẩm phán chủ tọa.
Phiên tòa xét xử Sam Bankman-Fried đã bắt đầu từ ngày 03/10 và dự kiến kéo dài trong vòng 6 tuần tới. Cựu CEO FTX đang phải đối mặt với 7 tội danh gian lận và lừa đảo liên quan đến sự sụp đổ của sàn, và nếu bị kết án, ông có thể nhận án tù lên đến hơn 100 năm.
Sau hai ngày xét xử đầu tiên không có nhiều tình tiết mới - ngoại trừ luật sư biện hộ cho Sam Bankman-Fried cố đổ tội lỗi lên cựu CEO Alameda Research Caroline Ellison - phiên hầu tòa thứ ba của Sam Bankman-Fried đã chứng kiến phía công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ gọi lên các nhân chứng quan trọng để chống lại cựu CEO FTX, bao gồm bạn học cũ kiêm đồng nghiệp của Sam lại FTX là Adam Yedidia, nhà sáng lập quỹ đầu tư crypto Paradigm là ông Matt Huang, và đáng chú ý nhất là đồng sáng lập Alameda Research kiêm Giám đốc Công nghệ FTX Gary Wang.
Bài viết được thực hiện dựa trên tóm lược phiên tòa từ tài khoản Inner City Press trên X (Twitter).
Nhân chứng Adam Yetitia - Cựu nhân viên FTX/Alameda Research
Adam Yetitia giới thiệu bản thân là bạn học chung của Sam Bankman-Fried từ Đại học Công nghệ Massachusetts, sau đó được Sam mời về làm cho quỹ đầu tư Alameda Research và FTX theo vị trí lập trình viên.Yetitia là một người trong vòng thân tín của Sam Bankman-Fried khi được ở chung căn biệt thự sang trọng trị giá 35 triệu USD mà Sam Bankman-Fried mua tại Bahamas cùng với những quản lý cấp cao khác như Caroline Ellison, Nishad Singh và Gary Wang.
Adam Yetitia cho biết đã đồng hành cùng Alameda Research và FTX từ những ngày đầu cho đến khi cả hai sụp đổ vào tháng 11/2022. Hiện tại, ông đang nằm trong chương trình bảo vệ nhân chứng của chính phủ Mỹ, do đó có quyền miễn trừ bị khởi tố.
Sau những câu hỏi chung chung về mô hình hoạt động của FTX (kiếm tiền dựa trên phí giao dịch) và những sản phẩm mà sàn cung cấp, phía công tố viên đi sâu hơn về lý do FTX lại để xảy ra thâm hụt tài sản người dùng.
Cụ thể, Adam Yetitia cho biết vì FTX không thể mở tài khoản ngân hàng tại Mỹ, vì ít có ngân hàng chịu làm việc với sàn giao dịch crypto, do đó sàn đã sử dụng tài khoản ngân hàng của Alameda Research để nhận những giao dịch nạp tiền pháp định (fiat) của người dùng. Để cân đối, FTX đã tạo ra một chương trình máy tính để mỗi khi có tiền của khách hàng nạp vào tài khoản ngân hàng của Alameda, FTX sẽ ghi nhận số tiền nợ tương ứng vào tài khoản của Alameda trên FTX. Theo lý thuyết, hai con số này khi cộng lại phải bằng 0.
Tuy nhiên, sau một thời gian, đội ngũ FTX phát hiện chương trình kia có lỗi, không làm nợ của Alameda trên FTX tăng mỗi khi có tiền fiat nạp vào tài khoản ngân hàng của quỹ. Lỗi này được phát hiện bởi cựu Giám đốc Công nghệ Gary Wang. Tại thời điểm phát hiện, mức chênh lệch đã lên đến con số 500 triệu USD.
Mặc dù vậy, phải đến 6 tháng sau thì Adam Yetitia mới được thông tin để vá lỗi trên, theo lệnh của Sam Bankman-Fried. Đến lúc đó thì lỗ hổng đã lên đến 8 tỷ USD.
Yetitia khẳng định chỉ có một số ít quản lý cấp cao của FTX và Alameda Research biết về lỗ hổng, bao gồm Sam Bankman-Fried, Caroline Ellison, Gary Wang và Nishad Singh. Khi được Yetitia hỏi về mức độ nghiêm trọng của vụ việc, cựu CEO FTX tỏ thái độ lo lắng ra mặt và thừa nhận phải mất từ “6 tháng đến 3 năm” thì sàn mới có thể bù đắp được khoản chênh lệch kia.
Trong quãng thời gian này, Adam Yetitia vẫn đặt niềm tin vào Sam Bankman-Fried và đồng hành cùng FTX cho đến lúc sụp đổ, với suy nghĩ rằng vị CEO vẫn có thể xoay chuyển được cục diện khi trước lúc FTX phá sản 3 tháng, Sam Bankman-Fried vẫn tham gia các cuộc họp gọi vốn với những nhà đầu tư tiềm năng đến từ Saudi Arabia và UAE. Song, khi biết được chuyện Alameda Research sử dụng tiền của khách hàng FTX để trả nợ, ông đã quyết định từ chức.
Khi được hỏi quan điểm sau cùng về FTX là như thế nào, Adam Yetitia nói “FTX đã lừa đảo khách hàng của mình”.
Phía luật sư bào chữa cho Sam Bankman-Fried tiếp đến đã đặt những câu hỏi về quá khứ và đời tư của Adam Yetitia tại FTX, mức lương và thù lao hàng triệu USD mà Yetitia đã nhận trong thời gian làm việc tại sàn, nhưng không có thêm tiết lộ đáng chú ý nào. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa là ông Lewis Kaplan đã phải nhắc nhở luật sư biện hộ rằng nên đặt các câu hỏi có liên quan đến vụ án.
Nhân chứng Adam Huang - Quản lý quỹ Paradigm
Nhân chứng tiếp theo được phía công tố viên gọi lên là ông Matt Huang, nhà sáng lập kiêm quản lý của Paradigm, quỹ đầu tư nổi tiếng trong ngành crypto.Paradigm đã tham gia vòng gọi vốn Series B trị giá 900 triệu USD của FTX vào tháng 07/2021, cũng như vòng Series A 400 triệu USD của FTX.US và vòng Series C 400 triệu USD của FTX đều vào tháng 01/2022.
Sau sự sụp đổ của FTX, Paradigm đã ghi nhận giá trị khoản đầu tư 278 triệu USD vào sàn về bằng 0, tức chấp nhận là đã “mất trắng”.
Paradigm lần đầu biết đến FTX vào năm 2019, và đã tham gia đàm phán để đầu tư vào FTX từ năm 2020 ở vòng Series B. Ở thời điểm đó, quỹ đã bày tỏ sự quan ngại về mối quan hệ chồng chéo giữa FTX và Alameda, có thể giúp Alameda Research nắm bắt trước thông tin và có lợi thế giao dịch, cũng như việc nhà đầu tư không được tham gia hội đồng quản trị của sàn.
Ông Matt Huang nói đã được FTX quảng bá là có cơ chế thanh lý ưu việt nhất trong các sàn crypto, nhưng không được thông tin về việc Alameda sở hữu tài khoản được miễn trừ thanh lý trên FTX.
Khi được công tố viên hỏi về việc vẫn sẽ đầu tư vào FTX nếu biết rằng sàn sử dụng tiền gửi của khách hàng sai mục đích, ông Matt Huang nói “sẽ vô cùng lo ngại”, bởi tiền của người dùng là thứ không nên được đụng đến.
Ngoài ra, nếu biết rằng FTX sẽ lấy tiền đầu tư của Paradigm để chuyển cho Alameda, ông Huang cũng sẽ từ chối bỏ vốn vào sàn bởi muốn đơn vị huy động vốn giữ đúng cam kết đã đưa ra với nhà đầu tư.
Ông Matt Huang một lần nữa tuyên bố đã đánh dấu khoản đầu tư vào FTX trên bảng cân đối kế toán của Paradigm về bằng 0. Tuy nhiên, giá trị số tiền đầu tư được đính chính về còn 278 triệu USD, giảm so với mức 290 triệu USD được báo cáo trước đó.
Phía luật sư bào chữa của Sam Bankman-Fried sau đó đặt câu hỏi về quá khứ của ông Matt Huang, người từng làm việc cho Sequoia Capital - quỹ đầu tư công nghệ nổi tiếng của Silicon Valley.
Khi được hỏi về lý do tại sao vẫn đầu tư vào một công ty có định giá 20 tỷ USD nhưng không được trao ghế trong hội đồng quản trị, ông Matt Huang nói đã đề cập đến vấn đề này với Sam Bankman-Fried, nhưng cựu CEO FTX vẫn kiên quyết với điều kiện được độc lập của mình, buộc Paradigm phải ngả theo.
Công tố viên và luật sư bào chữa không có câu hỏi nào thêm cho ông Matt Huang.
Nhân chứng Gary Wang - Đồng sáng lập Alameda Research, kiêm Giám đốc Công nghệ của FTX
Nhân chứng cuối cùng của ngày xét xử thứ 3, cũng như nhân vật nhận được sự chú ý hàng đầu trong thân tín của Sam Bankman-Fried, chính là Gary Wang - cựu Giám đốc Công nghệ của FTX và được xếp vào hàng ngũ những nhà sáng lập của sàn.Ông Gary Wang là cái tên bí ẩn nhất trong bộ sậu FTX khi gần như không xuất hiện trước truyền thông, thậm chí còn kín tiếng trong cả nội bộ sàn giao dịch, chỉ đảm nhận vị trí của mình mà ít khi giao lưu với những nhân viên khác.
Sau khi FTX sụp đổ, Gary Wang được cho là người cuối cùng rời khỏi căn biệt thự của quản lý FTX tại Bahamas, chỉ trước Sam Bankman-Fried. Sau đó ít lâu, ông ra đầu thú trước chính quyền Mỹ vào tháng 12/2022.
Mở đầu phiên chất vấn, công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ đã đặt câu hỏi trực tiếp:
Đây có thể xem là lời thú tội của Gary Wang, đồng thời tố cáo Sam Bankman-Fried cùng những quản lý cấp cao khác của FTX - Alameda.
Ông Wang sau đó kể lại những ngày đầu của Alameda Research. Quỹ được đặt tên theo hạt Alameda, nơi Sam Bankman-Fried và Gary Wang lập nên quỹ. Sở dĩ cả hai lấy tên này vì nghĩ “nó sẽ dễ để đăng ký tài khoản ngân hàng”.
Với tư cách là đồng sáng lập Alameda Research, ông Gary Wang nhận được 10% cổ phần, còn Sam Bankman-Fried nắm giữ 90% còn lại.
Sau đó, khi FTX được thành lập, Gary Wang với tư cách là Giám đốc Công nghệ đã nhận được 17% cổ phần trong sàn, trong khi Sam Bankman-Fried là cổ đông lớn nhất với 65% quyền sở hữu. Tại thời điểm FTX được định giá 32 tỷ USD vào tháng 01/2022, sổ cổ phần kia là đủ để biến Gary Wang trở thành tỷ phú USD.
Tại FTX, Gary Wang chỉ đảm nhận công việc lập trình và báo cáo trực tiếp lên Sam Bankman-Fried. Những phần việc khác như phát biểu trước truyền thông, vận động hành lang và nói chuyện với nhà đầu tư thì đều do cựu CEO quán xuyến. Tất cả quyết định sau cùng đều thông qua Sam Bankman-Fried.
Đến đây, vì hết giờ hành chính, phiên tòa được tạm hoãn để chờ sang ngày xét xử 06/10 (giờ Mỹ). Ông Gary Wang sẽ tiếp tục lên làm chứng và đối mặt với các câu hỏi chất vấn bởi cả công tố viên của Bộ Tư pháp Mỹ và luật sư biện hộ cho Sam Bankman-Fried.
Phiên tòa xét xử Sam Bankman-Fried dự kiến sẽ kéo dài trong vòng 6 tuần, xét xử 4 buổi/tuần từ thứ Hai đến thứ Năm hoặc thứ Ba đến thứ Sáu, tùy theo quyết định của thẩm phán chủ tọa.
